Edukira joan

Maria Judina

Wikipedia, Entziklopedia askea

 

Maria Judina

Bizitza
JaiotzaNevel1899ko abuztuaren 28a (juliotar egutegia)
Herrialdea Errusiar Inperioa
 Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna
HeriotzaMosku1970eko azaroaren 19a (71 urte)
Hobiratze lekuaVvedenskoye Cemetery (en) Itzuli
Hezkuntza
HeziketaSan Petersburgoko Musika Kontserbatorioa
Hizkuntzakerrusiera
Irakaslea(k)Frieda Davydovna Teitelbaum-Levinson (en) Itzuli
Leonid Nikolayev (en) Itzuli
Anna Jesipova
Vladimir Drozdov (en) Itzuli
Felix Blumenfeld (en) Itzuli
Maximilian Steinberg (en) Itzuli
Jāzeps Vītols (mul) Itzuli
Nikolai Tcherepnin (en) Itzuli
Emil Cooper (en) Itzuli
Ikaslea(k)
Jarduerak
Jarduerakclassical pianist (en) Itzuli, musika-irakaslea eta piano-jotzailea
Enplegatzailea(k)Moskuko kontserbatorioa
Gnessin Russian Academy of Music (en) Itzuli
Genero artistikoamusika klasikoa
Musika instrumentuapianoa
Sinesmenak eta ideologia
ErlijioaEliza ortodoxoa

mariayudina.com
Spotify: 3SlD8UldMjeZoluSxBj7Nx Musicbrainz: b230cee7-3fb4-423f-8f5c-c4eca571ca2e Discogs: 1582159 IMSLP: Category:Yudina,_Maria Allmusic: mn0002190194 Edit the value on Wikidata

Maria Veniaminovna Judina, errusieraz: Мари́я Вениами́новна Ю́дина, ezaguna Maria Judina izenez (Nével, Errusia, 1899ko irailaren 9agreg./abuztuaren 28ajul. - Mosku, Sobietar Batasuna, 1970eko azaroaren 19a) errusiar piano-jolea izan zen, musikaren defendatzaile handia eta Johann Sebastian Bach-en interpretazioengatik ezaguna.[1][2] Sobietar artearen munduko ahots bakanetako bat izan zen, erregimen komunistarekiko desadostasuna argi eta garbi erakutsi zuena, eta horregatik, errepresalia ugari izan zituen. Familia judua eta kristautua, Sobietar Batasuneko kristau-irudi garrantzitsuenetako bat da.[3]

Maria Judina familia judu batean jaio zen, baina bere bizitzako gogoetak eta gogoeta espiritualak, eta herri juduak jasan zuen sufrimenduaren testuingurua, erlijio kristau ortodoxoarekiko interesa piztu zuten eta, geroago, erlijio horretara aldatu zen.[3]

Judinak Petrogradoko Kontserbatorioan egin zituen ikasketak, eta ikaskide izan zituen Dmitri Shostakóvich eta Vladimir Sofronitski. Denbora labur batez, Felix Blumenfeld konpositore eta pianista errusiarraren eskola partikularrak ere jaso zituen.

Petrogradoko Kontserbatorioa 1913an.

Irakaskuntza eta musika ibilbidea. Errepresaliak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Petrogradoko Kontserbatorioan ikasketak amaitu ondoren, Judina erakunde horretan eskolak ematera gonbidatu zuten. 1930era arte aritu zen irakaskuntzan, erlijio-sinesmenengatik eta buruzagi politiko sobietarrei egindako kritikengatik Kontserbatoriotik aldendu zuten arte. Urte pare batez lanik gabe eta etxerik gabe egon ondoren, Tibilisiko Kontserbatorioak 1932-1933 ikasturtean piano eskolak ematea eskaini zion.

1936an, Heinrich Neuhaus gonbidatuta, Maria Judinak emanaldia eskaini zuen Moskuko Kontserbatorioan. Eskolak eman zituen erakunde horretan 1951ra arte. Gainera, 1944 eta 1960 artean, Judiak ganbera-musika eta ahots-akonpainamendua irakatsi zituen Gnéssiny Institutuan -gero Musikaren Akademia Errusiarra izenez ezaguna -, baina berriro ere bota egin zuten erlijio-sinesmenengatik eta, halaber, mendebaldeko musika garaikidea nahiago izateagatik. Errezitaldiekin jarraitu zuen, haietako batean Borís Pasternak-en poema bat irakurri zuen arte. Horregatik, zigortua izan zen berriro, eta bost urtez jendaurrean interpretatzea eragotzi zitzaion. 1966an, zigorra amaitu zuenean, Moskuko Kontserbatorioan Erromantizismoari buruzko hitzaldi-ziklo bat eman zuen Maria Judinak.

Maria Judina eta Stalin

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Maria Judina izan zen Iósif Stalinen pianista gogokoena. Stalinek Wolfam Amadeus Mozarten Pianorako 23. kontzertua entzun zuen irratian eta kopia bat eskatu zuen. Zuzeneko transmisioa izan zenez, berehala eskatu zitzaion Judinari gau horretan bertan grabatzeko. Estudio batera eraman zuten orkestra txiki batekin, eta, hala, grabazio bat aurkeztu ahal izan zioten Stalin-i. Bertsio hori gorde egiten da, eta gaur egun formatu digitalean edo CDan argitaratzen da. Itxuraz, Stalinek negarrari eman zion Judinak jotako lehen notak entzutean. Hala ere, Judinak erregimena kritikatzen jarraitu zuen. Grabazio horren truke eman zion dirua Eliza ortodoxoari eman zion, «Stalinen bekatuengatik betiko otoitzetarako».[4]

Giro intelektuala

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Mikhail Mikhailovitx Bakhtinen zirkulu intelektualaren argazkia. Eserita, ezkerretik eskuinera: Bakhtin, Judina, Valentin Voloxinov, Lev Pumpianski, Pavel Medvedev. Zutik, Konstantin Vaginov eta haren emaztea (Leningrado, 1920ko hamarkadaren erdialdeko argazkia).

Judinak aktiboki hartu zuen parte bere garaiko kultur giroan, eta idazle, filosofo, artista edo arkitektoekin harremanak izan zituen. Haren lagunen artean zegoen Pável Florenski filosofoa, Borís Pasternak idazlea — Zhivago doktorea eleberriaren lehen irakurketa egin zuen Judinaren etxean, 1947ko otsailean— Osip Mandelstam, Mikhail Mikhailovitx Bakhtin, Piotr Suvchinski, Dmitri Xostakovitx.

Argitalpenak eta disko-grabazioak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Judinaren lagunen ahaleginari esker —bereziki Anatoli Kuznetsoven lagunei—, Maria Judinaren gutunak eta idatziak Errusian argitaratu ziren 90eko hamarkadaren amaieran eta hurrengo hamarkadaren hasieran.

Judinaren grabazioak Brilliant disko-etxean daude aukeran, bederatzi CDko kutxa batean, edo Vista Vera, CDan daude eskuragarri. Bestalde, Maria Judina Nazioarteko Fundazioak 33 CDtan argitaratu ditu Judinaren grabazio guztiak.[5]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. En el calendario juliano, vigente entonces en Rusia, su fecha natal sería el 8 de septiembre.
  2. Jean-Pierre Thiollet, 88 notes pour piano solo, "Solo nec plus ultra", Neva Éditions, 2015, p.50. ISBN 978 2 3505 5192 0.
  3. a b Orte, Valentina. (2016-07-03). «La pianista que desafió a Stalin Mariya Yúdina» Tradición Viva.
  4. Con ciertas variantes, esta anécdota está narrada en el siguiente artículo: DOMÍNGUEZ MICHAEL, Christopher: «"El maestro y Margarita" de Mijaíl Bulgákov». Letras Libres, marzo de 2000, pág. 86. A su vez, cita como fuente al compositor Alfred Schnittke.
  5. Alexei Losev, Woman as Thinker (Женщина-мыслитель).